نوروفیدبک چیست؟ | نوروتراپی چیست؟

مهسا فتحی منش
1401-10-26 23:01:05
0بازديد

نوروفیدبک یک پروتوکل درمانی جدید است که برای درمان مشکلات بیخوابی، اضطراب، کم شدن حافظه، اعتیاد، ADHD، ضربه های مغزی و …بکار می رود. نوروفیدبک یا الکتروانسفالوگرافی یک روش غیر تهاجمی برای کنترل و اندازه گیری امواج مغزی و دمای بدن است.در این روش، امواج مغزی شما را از طریق شرطی سازی یک فرآیند غیر ارادی بدن، مجددا آموزش داده و تغییر می دهند.

این متد درمانی برای افرادیکه تمایلی به مصرف قرص و دارو ندارند بسیار عالی است. نوروفیدبک در اواخر دهه ۱۹۵۰ برای اولین بار آغاز شد.دکتر جو کامیا تحقیقاتی را با استفاده از الکتروانسفالوگرام (موج نگاری مغز) برای بررسی هوشیاری و آگاهی انجام داد.او در طی این تحقیق متوجه شد که افراد می توانند فعالیت مغزی شان را با استفاده از یک سیستم پاداش تغییر دهند.

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک یا نوروتراپی یا نوروبیوفیدبک نوعی بیوفیدبک است که در آن عملکرد مغز به صورت لحظه‌ای در صفحه‌ نمایشی نشان داده می‌شود. از این سیستم برای بازتوانبخشی و کنترل دقیقتر و تمرین روی عملکرد مغز استفاده می‌شود.

مغز، دنیای امواج است. کنترل و مسیردهی امواج و سیگنال های مغز بصورت عادی امری دشوار و در بسیاری از مواقع غیرقابل انجام است. نوروفیدبک یا نوروتراپی نوعی بیوفیدبک است که در آن عملکرد مغز به صورت لحظه‌ای در صفحه‌ نمایشی لپ تاپ نشان داده می‌شود. از این سیستم برای بازتوانبخشی و کنترل دقیقتر و تمرین روی عملکرد مغز استفاده می‌شود. امکان کنترل کردن و مسیر دهی امواج و سیگنال های مغزی این امکان را به ما می دهد تا بتوان ساختار و الگوی مورد نظر را در مغز پیاده کنیم. اینکار با تکرار کردن می تواند به بهبود ساختار مغز و رفع اختلالات کمک قابل توجهی نماید. در این روش درمانی از حسگرهایی که الکترود نامیده می‌شوند، استفاده می‌کنند. این الکترودها روی پوست سر بیمار قرار گرفته و فعالیت الکتریکی مغز فرد را به صورت امواج مغزی ثبت می‌کنند. امواج ثبت شده در اغلب موارد به صورت یک بازی کامپیوتری و یا فیلم شبیه سازی شده در دسترس بیمار است.

کاربرد نوروفیدبک چیست؟

این روش درمان ناهماهنگی های موجود را مورد هدف قرار می‌دهد. البته این ناهماهنگی‌ها بسیار متعدد می توانند باشند. آنها شامل اختلال بیش فعالی، کمبود توجه و تمرکز، اضطراب، افسردگی، اختلالات متعدد خواب، سردرد ها، میگرن ها و آشفتگی های هیجانی هستند. این دستگاه همچنین برای اختلالات دیگر مانند صرع، طیف اوتیسم نیز مفید است.

نوروفیدبک برای درمان بیماری های مختلفی بکار می رود. معمولا این روش درمان وقتی استفاده میشود که دکتر نمیخواهد به بیمار دارو دهد و یا بیمار از مصرف دارو نتیجه نگرفته است (یعنی جزء موارد مقاوم به دارو است. در بعضی افراد هم از نوروفیدبک استفاده می‌شود تا نیاز به مصرف دارو کم شود و بتواند به تدریج دارو را قطع کند.

نوروفیدبک چگنه کار می‌کند؟

برای انجام نوروفیدبک، ابتدا شرح حالی از مراجع گرفته می شود. سپس او روی صندلی مخصوص و راحتی می نشیند. به تشخیص درمانگر، سنسورهای که حس گر(الکترود) نامیده می شوند، بر روی نقاط مشخصی از سر بیمار قرار می گیرند. این سنسورها، فعالیت الکتریکی سلول های مغز را ثبت و در قالب امواج مغزی به شکل های مختلف نظیر نمودارهای رنگی به او نشان می دهند. از بیمار خواسته می شود تا کاملاً آرام باشد و به صفحه کامپیوتری که در مقابلش قرار دارد نگاه کند. در این حالت او سعی می کند، برای مثال پخش یک فیلم یا هدایت یک بازی کامپیوتری را بدون استفاده از دست و تنها با امواج مغزی انجام دهد. به این شکل فرد با دیدن پیشرفت یا توقف بازی و گرفتن پاداش یا از دست دادن امتیاز و یا تغییراتی که در صدا یا پخش فیلم به وجود می آید، پی به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود برده و سعی می کند تا با هدایت بازی یا فیلم، وضعیت تولید امواج مغزی خود را اصلاح کند.

اگر قرار است در یک بیمار مضطرب موج آلفا (موج آرامش بخش) افزایش یابد، بازی در صورتی پیش می رود که موج آلفا از یک حد مشخصی بیشتر شود. نوروفیدبک در واقع یک فرایند آموزشی است که در آن مغز خود تنظیمی را یاد می گیرد و پس از چندین جلسه تمرین و تکرار، مغز می تواند با آرایش جدیدی از امواج مغز به فعالیت روزانه خود ادامه دهد. نكته مهم در درمان نوروفيدبك اين است كه هدف از تنظیم امواج، تغیير قدرت و دامنه (amplitude) موج است و نه پهنا و نوع موج. براي مثال موج آلفا به بتا تغيير نمي­يابد بلكه اگر درمانگر تشخيص دهد موج آلفا در منطقه پيشاني مغز دارای قدرت بیش از اندازه ای است، هدف کاهش شدت آن است و برای مثال آن را از آلفاي با شدت ۱۲ ميكروولت به ۷ ميلي­ولت كاهش مي­دهد.

عوارض نوروفیدبک چیست؟

تا به امروز هیچ اثر منفی از نوروفیدبک گزارش نشده است، بلکه تمام اثراتی که در تحقیقات مختلف برای آن گفته شده مثبت بوده است. بدترین حالت این است که نوروفیدبک نتواند تغییری در علائم بیماری به وجود آورد. همزمان شدن نوروفیدبک با مصرف دارو، نه تنها عوارض بدی ندارد، بلکه در مورادی باعث می شود تاثیر داروها بیشتر شود تا پس از مدتی بتوان داروها را تحت نظر پزشک قطع کرد.

نوروفیدبک بر کنترل و از بین بردن چه بیماری هایی موثر است؟

  • پیش فعالی
  • کمبود توجه
  • اضطراب
  • افسردگی
  • ناتوانی در یادگیری
  • آسیب های مغزی
  • دردهای مزمن
  • سردردهای میگرنی
  • سوء مصرف مواد

کلام پایانی

سوالات متداول دیگری هستند که شاید در مقاله نتوانید پاسخ آن‌ها را دریافت کنید که تصمیم گرفتیم آن را در کلام پایانی برایتان قرار دهیم. دستگاه نوروفیدبک همانطور که ذکر شد کاربردهای بسیار زیادی دارد که اصلی ترین آن تاثیر بر روی مغز برای افسردگی، پیش فعالی، اضطراب و... است. این دستگاه را میتوان برای کودکان بالای 5 سال هم استفاده کرد. باید بدانید که بعد از قطع نمودن دوره های نوروفیدبک مشکلات شما باز نمیگردد اما ممکن است ناقص گذاشتن درمان، سبب عود نشانه ها و علائم گردد. در مورد نوروفیدبک باید به خاطر داشت که این روش درمانی در واقع نوعی یادگیری است و مغز یاد می گیرد که چگونه خود را به بهترین شکل ممکن تنظیم نماید. بنابراین این یادگیری مانند آموزش های دیگر در زندگی است. زمانی که مغز شما آن را فرا گیرد، دیگر فراموشش نخواهد کرد.